1. Dr. Öğr. Üyesi Özgü TURGUT tarafından “AKILLI SİSTEMLERDE ETİK İYİLEŞTİRMELER: AÇIKLANABİLİRLİK VE TARAFSIZLIK” isimli Özel Oturum düzenlenecektir.
Özel Oturum Organizaatörü
Dr. Öğr. Üyesi Özgü TURGUT
Bahçeşehir Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Lojistik Yönetimi Bölümü
Email:ozgu.turgut@eas.bau.edu.tr
AMAÇ ve KAPSAM
Uygulama ve ticarileşmede hızlı adımlarla ilerleyen birçok uzman ya da karar destek sisteminin alt yapısını oluşturan makine öğrenme algoritmaları sayısız heyecan verici gelişmeyle birlikte pratik sorunları da beraberinde getirmektedir. Araştırmacılar artık kullanılan algoritmaların sadece verimlilik, performans ya da ölçeklenebilirlik değil, uygulama ve yayılımı önünde engel teşkil eden sorunlarıyla da ilgilenmeye başladılar. Bu engelleri, algoritmalar tarafından elde edilen sonuçların ne ölçüde “açıklanabilir” ve “tarafsız” olduğu şeklinde iki konu başlığı altında toplamak mümkün.
Yapay ve derin öğrenme temelli algoritmalar kara-kutu özelliği taşımaktadır. Maalesef bu algoritmaların kullandığı veri tabanının içeriğinin paylaşılması sonuçta ortaya konan kararın nasıl oluştuğuna tam olarak ışık tutmaya yetmemekte, sonucun “açıklanabilirliği” kısır kalmaktadır. Bu durum kullanıcının kafasında soru işaretleri bırakmakta, bağlı olarak güven ve kabul edilebilirlik sorunları yaratmaktadır. Benzer şekilde akıllı sistemlerde kullanılan temel algoritmaların yakın dönemde zaman zaman taraflı sonuçlar ürettiği bilinmektedir. Karar destek algoritmaları bağlamında, “tarafsızlık” en genel haliyle önyargı ve eğilim göstermeden karar alabilme yeneği olarak tanımlanabilir. Ancak henüz bu konuda da katedilmesi gereken uzun bir yol olduğu, bilimsel çevrelerce konuya son dönemde, bihassa “tarafsızlık ölçümlenmesi” konusunda standardizasyon getirme çabalarından anlaşılabilir. Oturum dahilinde, “açıklanabilirlik” ve “tarafsızlık” eksikliğinin pratikte yarattığı sorunları, birbirleriyle ilişkilerini ve muhtemel çözümleri teknik açıdan ele almak hedeflenmektedir.
Oturum kapsamında dahil edilebilecek çalışmalar bunlarla sınırlı olmamakla birlikte aşağıda listelenmiştir:
– Sonuçların açıklanabilirlik ya da tarafsızlığının uygulamada yarattığı durumlara somut örnekler
– Sonuçların açıklanabilirliği ve tarafsızlığı arasındaki ilişkiyi ortaya koyan uygulama örnekleri
– Mevcut açıklanabilirlik veya tarafsızlık seviyesi ölçümleme tekniklerinin özeti ve karşılaştırması
– Mevcut algoritmalara uygulanabilir yeni (açıklanabilirlik veya tarafsızlık seviyesi ) ölçümleme teknikleri, örnek uygulamaları
– Sonuçların açıklanabilirlik veya tarafsızlık seviyesi yüksek yeni algoritmik teknikler